Filpino translation by Ms. Alice Aldovino and
Ms. Irene
Dahong Talatuntunan
pahina # 1
Noong Nobyembre 2007, nakatanggap ang aming chairman ng imbitasyon mula sa International Conference on Accessible Tourism o "Pandaigdiagang Pagpupulong ukol sa Turismong Para sa May Kapansanan" upang magbahagi ng karanasan sa turismo bilang isang bingi. Ang pulong na ito ay magkaagapay na pinamunuan ng kagawaran ng Turismo at Palaro, Kagawaran ng Kaunlarang Panlipunan at Kaligtasang Pantao, Bangkok Metropolitan Administration, United Nations Economic and Social commission for Asia and the Pacific (UNESCAP), at Disabled Peoples' International Asia Pacific (DPI-AP) sa United Nations Convention Center (UNCC) sa Bangkok, Thailand.
Sa panayam na iyon, ibinahagi niya ang kasulatan na may pamagat na "Accessible Tourism from the Perspective of Deaf and Hard of Hearing People" o "Turismo Para sa mga may Kapansanan mula sa pananaw ng Bingi at May Kapansanan sa Pandinig". Ang pulyetas na ito ay pinagbuting bersyon ng nasabing kasulatan.
Ang mga pangangailangan ng mga bingi ay kadalasang napagwawalang-bahala sa kilusan para sa mga may kapansanan. Sa kasawiang-palad, ang mga may kapansanan sa pandinig ay halos hindi nakikita sa mga kilusang ito. Sa pulyetos na ito, inaasahan namin na sana ay magkaroon ng kamalayan hindi lamang ang kilusan, sa mga pangangailangan ng mga pipi, bingi , mga mahina ang pandinig (HOH), kundi pati ang pangkalahatang publiko at ang industriya ng turismo.
Ang aklat na ito ay hindi protektado ng copyright at maaring ibahagi at kopyahin ang alinmang impormasyon dito, lamang ay bigyan ng kaukulang pagkilala sa may akda at sa organisasyong DANISHKADAH.
pahina # 2
Si Muhammad Akram ay nagmula sa bansa ng Pakistan. Siya ay nagsasanay sa IT o Information Technology simula pa noong 1992. Taong 2000 nang magsimula siyang tumulong sa mga may Kapansanan o Persons with Disabilities (PWDs). Sapagka't siya ay isang bingi, higit niyang nauunawaan ang mga suliranin ng mga bingi at may kapansanan sa pandinig.
Pitong Taon na siya na sumusuporta sa mga may Kapansanan. Nakapaglakbay na siya sa siyam na bansa sa Asia, Middle East at Europa. Marami na siyang dinaluhan na pambansa at pangdaigdigang seminar at pagpupulong. Siya rin ay boluntaryo sa mga lokal at pangdaigdigang organisasyon na sumusuporta sa mga may Kapansanan o PWD's.
Noong 2004, nagtungo siya sa Indonesia bilang isang boluntaryo. Noong 2005, siya ang napili ng Asia-Pacific Development Center on Disability bilang eskolar sa kursong "Accessible Web and Web Base Networking". Noong 2006, muli siyang napili para sa pagbabalik-aral at nabigyan ng pagkakataon na magbigay ng panayam sa seminar ng UNESCAP. Noong 2007, napili siya para sa leadership training sa pagkakaloob ng International Federation of Hard of Hearing Youths at sa pakikipagtulungan ng Council of Europe. Kasalukuyan ay isinusulong niya ang pagpapaabot ng impormasyon para sa mga taong may kapansanan sa Pakistan. Sumulat din siya ng aklat ukol sa paksang ito.
Noong 2006, itinatag niya ang organisasyong "Danishkadah" at ngayo'y itinataguyod ang "Knowledge Park" o "Liwasan ng Kaalaman" kung saan ay ginagamit niya Information Technolog) para sa pagpapalawak ng kakayanan ng mga bingi at mga taong may kapansanan.
Mga Organisasyon na kanyang kinabibilangan:
Punong tagapagtatag - Danishkadah - (Pakistan)
Katulong sa Pagtatag - Sindh Disability Forum - (Pakistan)
Assistant Direktor - Deaf Friends International - (USA)
Tagapagpayo/ Special Projects Coordinator - Pakistan Association of the Deaf (PAD)
Boluntaryo - Matahariku - (Indonesia)
Boluntaryo - Deaf Tour Assistance Philippines (Philippines)
Boluntaryo - Heaven Care Resource Center Inc. (Philippines)
Naging Kalihim sa inpormarsyon ng DPI-Pakistan sa loob ng isang taon
pahina # 3
Ang mga turista ay madalas na pumupunta sa embahada para sa paglalakad ng visa or para kumuha ng impormasyon.. Dahil dito at sa pangmalawakan na kalakalan ng turismo mahalaga ang pagsasa-alang-alang ng mga pasilidad para sa may mga may kapansanan sa mga embahada.
Sa dalawang embahadang napuntahan ko sa king bansa, naranasan ko ang balakid sa pakikipagkomunikasyon dahil sa madidilim na bintana ng "reception desk". Dahilan sa hindi namin nakikita ang tao sa kabila ng bintana, hindi namin mabasa ang mga buka ng kanilang bibig at kumpas ng kamay upang malaman ang kanilang sinasabi. Ito ay isang malaking problema para sa mga bingi at hirap sa pandinig na mga tao.
Naiintindihan namin ang hangganan ng kanilang proteksyon, at madalas naman ay may kooperasyon at mababait ang mga opisyal ng konsulado.. Gayun pa man, ang problema ay nasa lebel ng mga pangkalahatang empleyado. Kaya't iminumungkahi ko ang pagseseminar sa mga empleyado.
Ang ikalawang suliranin ay ang dahilan na ang mga embahada ay karaniwang nasa siyudad o sa kabisera ng bansa. Kapag ang isang pipi o bingi ay kailangang pumunta sa embahada para sa kaniyang visa, kailangan siyang magsama ng interpreter. Hindi lamang pamasahe ng interpreter ang karagdagang gastos kung hindi pati ang pagkain at tutuluyang hotel nito.
Nararapat lamang na ang pamahalaan ay magkaroon ng libreng serbisyo ng interpreter para sa mg pipi o kaya ang mga embahada ay tumawag ng sarili nilang interpreter. At ang Pambansang Samahan ng mga Pipi at Bingi o may kapansanan sa pandinig /HOH ay maaaring magtakda ng sariling serbisyo ng mga interpreter.
pahina # 4
Ang kaligtasan ang pangunahing konsiderasyon sa sasakyang panghimpapawid. Lahat ng eroplano ay nagbibigay patnubay sa mga kaligtasang ito. Marami sa atin ang hindi binibigyan ng halaga ang bagay na ito, subali't ito ay kailangan natin sa panahon ng kagipitan.
Kahit na may biswal at nakalimbag na panuntunan hinggil sa kaligtasan sa pagsakay sa eroplano, hindi lahat ng mga pipi at bingi ay nakakaintindi ng mga panuntunan na ito dahil ang aming katutubong lengwuahe ay pagsenyas sa kamay (Sign Language) at naiiba sa wikang binibigkas. Kaya't nararapat na ang mga panuntunan na ito ay naaayon din sa Sign language
Ang mga video ng Panuntunan para Kaligtasan sa Himpapawid ay maaring lagyan ng video na Sign Language. Sa kabutihang palad, may mga airlines gaya ng --- ang nagpapakita sa video ng pagtuturo ng kaligtasan sa pamamagitan ng pagsenyas sa kamay. Subali't marami pa ring hindi ginagawa ito.
Ako ay personal na naniniwala na ang IATA(International Air Transport Association ay mailalahad ang pagtuturong ito sa International Sign Language sa patnubay ng World Federation of the Deaf (WFD). Gayundin, ang 'IATA'" at ang mga pamahalaan ay nararapat na gumawa ng mga patakaran at batas sa isyung ito para sa kaligtasang ng komunidad ng mga mamamayang pipi at bingi.
Habang hinahanda ko ang aking paglalahad, nakikipag-usap ako sa mga aking mga kaibigang hirap sa pagdinig ,sina Karina (pangulo ng IFHOHYP) at Christi Menheere na buhat sa Holland. Ang mga taong may kapansanan sa pandinig ay gumagamit ng pantulong sa pakikinig tulad ng "hearing aids o cochlear implants". Kailiangan nila ng malinaw na tinig na walang ingay sa paligid upang maintindihan nilang mabuti ang sinasabi ng kanilang kausap. Sa kuro-kuro ni Cristi, "Sa mga eroplano kapag mahaba ang biyahe, may TV sa harap ng iyong upuan at may panglagay sa tainga(headphones). Subali't hindi ito gasinong makakatulong sa mga taong mahina ang pandinig dahil hindi dito nagagamit ang "loop system". Nararapat sana na may mga salitang sumusulat sa ibaba ng "screen" at ang mga headphones ay naayon sa loop system upang maging komportable ang mga turistang may kapansanan sa pandinig."
Mahalaga ang mga salin na nakasulat sa mga pelikulang ipinalalabas sa mga eroplanoIto ay tungkulin ng mga lumilikha ng pelikula. Maaring hiliningin ito ng mga Airlines para sa kapakanan ng mga pasaherong bingi o may kapansanan sa pandinig..
Iminungkahi ni Neil Bauman, Ph.D.- ng "Center for Hearing Loss Help" o Tanggapan na umaagapay sa mga nawalan ng pandinig ang tungkol sa loop systems sa eroplano. Ayon sa kanya ang pinakamadaling solusyon sa ganitong suliranin ay ang neck-loop. Isasaksak lamang ang neckloop sa earphone jack, i-on ang T-coils ng hearing aids at maari nang makinig gamit ito. Hindi batid ng ibang taong may Kapansanan sa Pandinig na may kasangkapan na makakapagpainam ng kanilang pakikinig. Hindi tayo dapat umasa sa iba upang tayo makarinig ng mabuti, ang mga sarili natin ay kinkailangang gumawa ng paraan---tulad ng pagkakaroon at paggamit ng neck loop o Music Links, ito ay hindi gaanong magastos.
Ito ang nagmulat sa akin na hindi tayo dapat dumaing o magdamdam. Kailangan din nating suriin ang mga posibleng solusyon na maari nating gamitin. Ang Samahan ng Taong May Kapansanan (Disabled Peoples Organization(DPOs) at ang iba pa ay kailangang maturuan hinggil sa mga kagamitang makakatulong sa pagdinig at mga tugon sa ating karaniwang mga problema.
pahina # 5
Magmula nang ako ay naging aktibo sa PWD's o mga taong may Kapansanan, madalas akong naglalakbay sa pamamagitan ng tren. Hindi ito madali sa isang bingi na tulad ko dahil walang larawan ng mga impormasyon o visual display sa mga istasyon ng tren. Noong huli akong maglakbay, naantala ang pagdating ng tren na aking sasakyan. Sa pangambang maiwan ako ng tren dahil hindi ko naririnig ang impormasyon sa speakers at walang nakadisplay na oras ng pagdating nito hindi na ako pumasok sa silid-hintayan kung saan pwede sana akong magpahinga hanbang naghihintay. Bagkus, nagtiyaga na lamang akong naghintay nang tatlong oras sa train platform.
Habang ako ay nasa ibang bansa, nais kong makatipid kung kaya't sumakay ako ng bus. Alam ko ang aking kinaroroonan, ang distinasyon at ang numero ng bus na aking sasakyan.
Ang una kong naging problema ay hindi ko alam kung magkano ang pamasahe. Itinuro ko sa driver ang aking patutunguhan sa mapa, ipinaalam ko na ako ay isang bingi at itinanong ko kung magkano ang aking pamasahe. Ngunit tila siya'y nainis pa at hindi ako pinansin. Ikinalungkot ko ang aking kalagayan, mabuti na lamang at isang pasahero ang tila nakaunawa sa sitwasyon at nag-magandang loob. Kinuha niya ang barya sa aking kamay at siya ang naghulog ng barya sa ticket machine.
Nang makaupo na ako, natuklasan ko ang sumunod na problema. Wala akong palatandaan ng lugar na aking babaan dahil iyon ang unang pagkakataon ko sa siyudad na iyon, . Sa tuwing titigil ang bus, nag-aalala ako kung iyon nga ba ang lugar na dapat kong babaan o ako'y makalagpas sa aking destinasyon.
Pagkatapos ng masamang karanasan na iyon, iniwasan ko na ang maglakbay na mag-isa sa bus at tren sa ibang bansa. Ngunit noong nakaraang taon sa HongKong, madalas akong naglakbay patungo sa iba't ibang siyudad sa HongKong sa pamamagitan ng bus at wala akong naging problema. Mayroon silang malinaw na visual display system sa loob ng tren kung saan makikita ang lugar na kinaroroonan ng tren, ang direksiyong tinatahak, at ang susunod na istasyon. Ang ganitong klaseng visual display system ay napakalaking tulong sa amin kaya minumungkahi ko ang pagkakaroon ng ganitong sistema sa lahat ng bus at tren.
pahina # 6
Ang mga Hotel at Guest House o bahay pang-panauhin ay mahalagang isa-alang-alang sa Turismo Para sa may Kapansanan. Madalas kong maitanong sa sarili "Ligtas ba ako sa silid na ito?" dahil sa aking kalagayan bilang bingi at lalo't pagkatapos ng nakaraang Tsunami at mga lindol. Ang masaklap na katotohanan ay hindi tiyak ang kaligtasan ng mga bingi sa kahit saan mang silid ng hotel. Ito'y dahil walang sistemang pang alerto ng mga bingi sa pagkakataon ng pangangailangan o emergency. At tila hindi nabibigyan konsiderasyon ang mapanganib na sitwasyong ito.
Ang isa pang suliranin ay ang kakulangan ng visual bell na makikita ng isang hindi nakakarinig sa loob ng mga silid ng hotel. Ang kakulangan nito ay malaking suliranin sa mga taong bingi. Noong 2004 sa Malaysia, sinundo ako ng isang tao upang ipasyal sa siyudad. Dahil sa ako'y bingi, hindi ko narinig nang siya ay nag-doorbell at kumatok sa aking pinto. Kinailangan pa niyang tumawag ng guwardya para ako mapalabas ng silid.
Ang solusyon ay simple lang, madaling gawin at abot-kaya. Mayroong nabibiling visual bells at vibrator. Kahit ang mga wireless system ay maaring gawin at madaling ikabit sa mga silid na gagamitin ng mga parokyanong bingi. Kailangan lamang na bigyang pansin ang mga bagay na ito ng mga sangay ng industriya ng hotel at ng pamahalaan (para sa batas at patakaran).
May mga telepono ang lahat ng bahay-tuluyan o hotel na maaring gamitin ng isang panauhin para tumawag sa reception desk o sa ibang silid sa hotel. Pero hindi ito magagamit ng mga bingi. Kung may kailangan kami sa reception ay kailangan namin pumunta sa reception desk. Kung gusto namin makipagusap sa kaibigan sa ibang silid, kailangan pa namin puntahan ang silid nito.
Sa ngayon, mayroon nang telepono na puwedeng gamitan ng text messaging. Ang wireless telephone at cellphone na may text messaging service sa aking bansa ay nagkakahalaga lamang ng $32, at may libre itong text messaging. Maaring maglagay ng ganitong klaseng telepono ang mga Hotel para sa mga parokyanong bingi.
pahina # 7
"HALAL"?
Ang huling paksang ito ay walang direktang kinalaman sa may kapansanan, pero mahalaga ito sa usaping turismo. Marami ang mapili sa pagkain sa iba't ibang kadahilanan gaya ng mga bawal na sangkap, "Halal", "Kosher", at Vegetarian.
Bilang Muslim, kailangan makasiguro ako na ang aking kakainin ay pagkaing "HALAL". Sa paglalakbay sa ibang bansa, malaking suliranin ito para sa akin.. Halimbawa, may mga pagkain na posibleng HALAL, ngunit habang hindi ako nakakasiguro sa sangkap nito, hindi ko ito makakain. Maaring ang ganitong suliranin ay nararanasan din ng mga taong may sinusunod na diet at may iniiwasang bawal na pagkain.
Karamihan ng pagkain ay "HALAL". Gayunpaman, kailangan namin alamin ang sangkap bago ito kainin. Kung may marka na "Halal" ito, maiibsan ang aming pag-aalala sa pagkain. Makita lamang namin ang markang ito, hindi na namin kakailanganing pang magsaliksik tungkol sa sangkap na ginamit sa produktong pagkain para makasiguro. Makakatulong din ito sa pagtaas ng benta ng industriya ng pagkain.
pahina # 8
Noong nagpunta ako sa Indonesia, hindi ko alam na may nakalaang counter para sa mga may Kapansanan o PWD's sa airport kaya't di ko iyon napakinabangan. Maaring may mga espesyal na tanggapan para sa PWD's o may kapansanan sa ibang bansa na lingid sa kaalaman ng mga turista. Dahil dito, iminumungkahi ko ang "Accessible Tourism Portal". Kahit mayroon nang mga websites na ganito, maari pa rin magkaroon ng mga website na nakatutok naman sa mga bansa sa Asia-Pacific.
Kung mayroon sa inyo na nais gumawa para sa mungkahing ito, handang sumuporta ang Danishkadah sa abot ng aming makakaya.
